Болтли бирикма — бу шакл билан боғланган механик бирикма бўлиб, икки детални шикастланмасдан ажратиб улаш имконини беради. Болт ипининг “қулфланиши” икки уланувчи элементдаги бир хил геометрия ва ўлчамларга эга ип (резба) орқали таъминланади. Одатда, бу элементлардан бири ташқи ипли болт, иккинчиси эса ички ипли гайка ёки уланувчи деталлардан бири бўлади.

Болт ипи спирал чизиқ (геликс) бўйлаб ҳосил қилинади. Бу жараённи кесувчи асбобнинг доимий радиус ва қадамга эга спирал йўл бўйлаб силлиндрсимон жисм юзасидан материални кесиб олиши сифатида тасаввур қилиш мумкин. Асбоб спирал йўл бўйлаб ҳаракатланиб, материални олиб ташлайди ва натижада ип (резба) ҳосил бўлади.

Спирал йўлнинг радиуси болтнинг ип диаметрини аниқлайди (белги: r).
Бир тўлиқ айланишдаги ўқ бўйлаб силжиш эса ип қадами деб аталади (белги: P).

Ташқи ип ҳосил қилишда материал силлиндрнинг ташқи юзасидан,
ички ип ҳосил қилишда эса материал тешикнинг ички деворидан кесиб олинади.

Ип геометриясига қуйидаги омиллар таъсир қилади:

• ип профили (шакли),
• ип қадами,
• ип бошланишларининг сони.

Болтлар фақат ип тури бўйича эмас, балки бошқа конструкцион белгилари билан ҳам фарқланади. Ҳар бир болт тури муайян вазифани бажариш учун мўлжалланган ва маълум қўлланиш соҳасига мослаштирилган.

Фарқлар қуйидагиларда бўлиши мумкин:

• бош шакли,
• ип узунлиги,
• ёки ипнинг болт ўқи бўйлаб joyлашuvi.

 Олти бурчакли бошли болт 

Энг кенг тарқалган болт тури — олти бурчакли бошли болт.

 Болғаcимон бошли болт 

Болғаcимон бошли болтнинг текис боши текис сиртга таянади ва болтнинг айланиб кетишига йўл қўймайди. Бундай болтлар кўпинча қуйма деталларни маҳкамлашда ишлатилади.