Валларнинг мақсади ва вазифаси (e-learning ва AR билан)

Мураккаб тузилма бир нечта турдаги машина қисмларидан иборат бўлиб, улар ўз вазифаларига қараб турли усуллар билан бир-бирига уланади. Ушбу ўзаро таъсир қилувчи қисмлар биргаликда ускунанинг белгиланган вазифасини бажаришини таъминлайди.

Машина элементлари орасида валлар бошқа машина элементларига уланадиган ва уларни ушлаб турадиган конструктив қисмлар ҳисобланади. Қуйида биз ушбу валларнинг хусусиятларини батафсилроқ кўриб чиқамиз.

Машина элементлари орасида валлар айланувчи машина элементларига уланадиган ва уларни ушлаб турадиган конструктив қисмлар ҳисобланади. Валларнинг шакли, конструктив тузилиши ва ўлчамлари ўрнатилган машина элементларининг иш шароитлари, подшипникларнинг жойлашуви, қўлланиладиган юкламалар ва ишлаб чиқариш талаблари билан белгиланади. Валнинг кўндаланг кесими одатда доира шаклида бўлиб, бу тўлиқ вал ёки ичи бўш (трубали) вал бўлиши мумкин. Вал диаметрлари одатда стандартлаштирилган қийматларга мос келади.

Мухим

icon_know

Айлана шаклидаги кўндаланг кесим фақат машина элементлари билан биргаликда айланадиган валларда талаб этилади. Валнинг уланадиган юзасининг шакли ўрнатилган элементлар билан боғланишига қараб белгиланади. Бу одатда силлиндрсимон бўлади, лекин кесик конус, шлицали ёки ҳатто кўпбурчак шаклда ҳам бўлиши мумкин. Ба’зи ҳолларда, иш шароитларига қараб, валнинг ўзи тишли ғилдираклар, эксцентриклар ёки ҳатто тишли ғилдирак сифатида ишлов берилиб тайёрланади.

Валларнинг вазифаси ва ишлашига кўра улар таянч валларга ва узатиш валларга бўлинади. 

Таянч вал
 

Таянч валларнинг икки хил конфигурацияси бўлиши мумкин. Биринчи конфигурацияда вал ҳаракатсиз қолади, фақат унга ўрнатилган машина элементлари айланади. Бу ҳолда вал ва ўрнатилган машина элементлари орасидаги боғланиш бўш бўлади. Бундай жойлашувга мисол сифатида автомобилларда учрайдиган ечимни келтириш мумкин.

Иккинчи конфигурацияда эса ҳам вал, ҳам ўрнатилган элементлар биргаликда айланади, аммо валнинг ўзи момент узатмайди. Бу ерда улар орасидаги боғланиш зич бўлади. Темирйўл вагонининг ўқи ушбу конфигурациянинг типик мисоли ҳисобланади.

 
Узатиш валлар
 Узатиш валлар ўрнатилган элементлари билан биргаликда айланади ва момент узатади. Бу ерда вал ва элементлар орасидаги боғланиш зич бўлади. Бунга типик мисол сифатида узатмалар қутиси вали келтирилади. 

Шаклига кўра валлар қуйидагиларга бўлинади:

1. Тўғри ўқли валлар

  • узунлиги бўйлаб бир хил кўндаланг кесимга эга бўлган;

  • узунлиги бўйлаб ўзгарувчан кўндаланг кесимга эга бўлган.

2. Шаклли валлар (масалан, кривошип валлари)

Кўндаланг кесимининг тўлиғига кўра:

  • Тўлиқ валлар

  • Бўш (трубасимон) валлар

loading

Кўндаланг кесим шакliga кўра:

  • Айлана валлар
  • Айлана бўлмаган валлар
  •  
loading