Ип профиллари
 Болтларнинг вазифаси болт бирикмасида 

Болтлар ўз вазифасига кўра махкамловчи элементлар ёки ҳаракат узатувчи болтлар сифатида ишлатилади.

 Болт бирикмасининг вазифаси 

Болтлар ва уларнинг бирикмалари – масалан, ўтказувчи болтли бирикма, олти бурчакли бошли болт, ясси шойба ва олти бурчакли гайкадан ташкил топган – шакл ва куч билан боғловчи бирикма ҳисобланади.

Иш жараёнида болт бирикмаси уланayotgan деталлар орасида қуйидагиларга йўл қўймайди:

  • ўзаро силжиш,
  • ўзаро айланиш,
  • бир-биридан ажралиб кетиш (кўтарилиш).
 Ип йўналиши 

Ип йўналишига кўра болтлар қуйидагича бўлиши мумкин:

  • чап ипли, ёки
  • ўнг ипли.

Одатда ўнг ипли болтлар ишлатилади. Чап ипли болтлар эса фарқлаш ёки хавфсизлик учун қўлланади – масалан, аралаштириб уланишнинг олдини олиш учун.

Масалан, ёнувчи газ баллонлари чап ипли қилиб ишлаб чиқилади, шунда улар тасодифан оксидловчи ёки инерт газ баллонларига уланиб қолмайди.

 Ип шакли 

Ипнинг шакли унинг профилига боғлиқ. Ташқи ип фақат худди шундай профилга эга ички ип билан уланади.

Энг кенг тарқалган ип тури – бу метрик ип. Унинг асосий белгиси – 60° бурчакли профиль. Метрик ип M ҳарфи билан белгиланади, ундан кейин эса номинал диаметри ёзилади.

loading
 Болт ипи босқичлари 

Ип босқичлари сонига кўра болтлар қуйидагича бўлади: бир босқичли ипли (бир бошланувчи), кўп босқичли ипли (кўп бошланувчи).

Бир босқичли ипда айлана бўйлаб  6итта ип чизиғи  ҳосил бўлади.
Кўп босқичли ипда эса  6ир нечта ип чизиғи  айлана бўйлаб бир вақтда бошланади ва бир хил қадам (P) га эга бўлади.

Кўп босқичли iplarda ипнинг қийалик бурчаги (α) каттароқ бўлади, шунда ип чизиқлари ёнма-ён жойлашиши мумкин.

1 босқич = 1 ип чизиғи; 2 босқич = 2 ип чизиғи; 3 босқич = 3 ип чизиғи.

loading
loading